Płeć (sexus), to zespół cech organizmu znamionujących i warunkujący zdolność do wytwarzania komórek rozrodczych, czyli gamet żeńskich (komórek jajowych) lub męskich (plemników), a także zespół cech umożliwiających zaplemnienie i wychowanie potomstwa (Mięsowicz, 1998).

Płeć to kategoria rozróżniająca w obrębie gatunku organizmy żeńskie, wytwarzające komórki jajowe, od organizmów męskich, wytwarzających plemniki (Imieliński, 1985a, 1985b). W tym podziale znaczenie mają pierwszorzędowe cechy płciowe – odrębność gonad (żeńskie jajniki, męskie jądra), drugorzędowe cechy płciowe – odrębność dróg płciowych i narządów kopulacyjnych, oraz trzeciorzędowe cechy płciowe – odmienność postaci, wyglądu (wielkość, kształt, uwłosienie, i tym podobne).

Występowanie w obrębie jednego gatunku dwóch płci, które różnią się od siebie morfologicznie i fizjologicznie, określane jest terminem dymorfizmu płciowego. Podział na dwie płci wpływa na wygląd, zachowanie, a nawet skład chemiczny. Należy jednak wspomnieć, ze procesy różnicujące rozwój organizmów rozdzielnopłciowych w kierunku żeńskim lub męskim są bardzo skomplikowane, stąd pochodzenie płciowości pozostaje jednym z najtrudniejszych problemów biologii i embriologii (Mięsowicz, 1998).

Współcześnie już wiadomo, że płeć jest pojęciem złożonym, na które składają się różne składowe. Wyróżnić można:
– płeć chromosomową (genotypową), określaną obecnością dwóch chromosomów płciowych (XY, XX),
– płeć gonadalną, związaną z obecnością gonad (jąder lub jajników),
– płeć hormonalną, łączącą się z czynnościami wewnątrzwydzielniczymi jąder lub jajników,
– płeć gonadoforyczną, związaną z wewnętrznymi narządami płciowymi, drogami rozrodczymi rozwijającymi się z przewodów gonad (przewody Wolffa u mężczyzn, przewody Müllera u kobiet),
– płeć narządów płciowych zewnętrznych, określaną przez obecność prącia i moszny, lub sromu,
– płeć socjalną (metrykalną), ustalaną na podstawie narządów płciowych zewnętrznych,
– płeć fenotypową, określaną przez wygląd zewnętrzny dojrzałego człowieka,
– płeć psychiczną, polegającą na identyfikowaniu się człowieka z daną płcią. Jest to poczucie przynależności do jednej z płci.

Dariusz Skowroński © wszelkie prawa zastrzeżone

Zgodnie z prawami własności intelektualnej autor udziela zgody na cytowanie w celach edukacyjnych pod warunkiem pełnej adnotacji o źródle. Natomiast kopiowanie wypowiedzi, w tym przesyłanie całości lub jej fragmentów dalej i rozpowszechnianie w formie papierowej lub elektronicznej, bez wcześniejszej zgody autora zabronione