- Koncepcje etologiczne, omówione w poprzednim odcinku, mimo przydatności w analizowaniu zjawisk z obszaru seksualności, nie tłumaczą wielu faktów, chociażby zaprzestania pewnych zachowań mimo braku fazy konsumacyjnej, ponawiania zachowań czy kompulsywnego powtarzania pewnych aktów działania. Aczkolwiek zasada podwójnej kwantyfikacji może sprawdzać się w wielu formach zachowań seksualnych ludzi, na przykład wpływ frustracji seksualnej na procesy percepcyjne młodych mężczyzn.
- Socjobiologia, podobnie jak etologia, przyjmuje założenia o wrodzonym charakterze zachowań, jednak główny nacisk w tłumaczeniu wszelkich zachowań tłumaczy tendencją do rozpowszechniania własnych genów. W tym ujęciu geneza zachowań jest jasna i jednoznaczna, związana z „rozsiewaniem” genów, i stąd socjobiologiczne ujęcie motywacji koncentruje się na strategiach uzyskania celu, stąd zainteresowanie na przykład doborem partnera, zachowaniami agresywnymi, terytorialnymi, altruistycznymi, czy dominacyjnymi samców.
- W socjobiologicznej teorii motywacji dwa czynniki są ważne: okazja do rozpowszechnienia własnych genów oraz dobór partnera, maksymalizującego szansę na uzyskanie tego pierwszego. Mimo pewnej atrakcyjności tej teorii w wyjaśnianiu zjawisk zachowań seksualnych, problemem pozostaje wytłumaczenie, dlaczego organizm wybiera jedno z wielu możliwych zachowań, które mogą zakończyć się sukcesem reprodukcyjnym. Istnieje przecież wielka liczba ekwiwalentnych sposobów zabiegania o rozpowszechnienie genów, ale nie wiadomo, co sprawia, że organizm wybiera ten, a nie inny sposób zachowania. Teoria socjobiologiczna próbuje tłumaczyć szeroki wachlarz zachowań odwołując się do bardzo prostych mechanizmów, co nasuwa wątpliwości, czy zachowania, które mogą być wyjaśniane na poziomie mniej lub bardziej prostych organizmów zwierzęcych, da się przełożyć na złożone zachowania ludzkie.
- Podsumowując ujęcie ewolucyjne, motywacja jest realizacją utrwalonego wzorca zachowania uruchamianego przez bodziec wyzwalający (ujęcie etologiczne), lub niespecyficzną tendencją do rozpowszechniania własnych genów (ujęcie soscjobiologiczne). W obu ujęciach zatem zachowania są zdeterminowane biologicznie.
- Dariusz Skowroński © wszelkie prawa zastrzeżone
- Zgodnie z prawami własności intelektualnej autor udziela zgody na cytowanie w celach edukacyjnych pod warunkiem pełnej adnotacji o źródle. Natomiast kopiowanie wypowiedzi, w tym przesyłanie całości lub jej fragmentów dalej i rozpowszechnianie w formie papierowej lub elektronicznej, bez wcześniejszej zgody autora zabronione