Dzisiaj temat trudny – Pedofilia (infantoseksualizm, paederozja).
Niedawno zapytano mnie dlaczego pewna grupa ludzi czuje pociąg seksualny do dzieci, jak to możliwe, że dorosły dąży do kontaktu seksulanego z dzieckiem, przecież tyle jest innych dorosłych chętnych do kontaktu seksualnego. No właśnie, dlaczego? Spróbuję zatem pokrótce wyjaśnić motywy działań pedofilnych z całym naciskiem podkreślając, że zrozumienie powodu zachowania nie zwalnia danej osoby od odpowiedzialności prawnej i moralnej.
W tym artykule nie analizuję stanu prawnego ani etiologii tej parafilii, ani społecznego oddźwięku. Bardziej zależy mi tu na opisie zjawiska, aby czytelnik mógł zdobyć informacje potrzebne do analizy zjawiska w oparciu o wiedzę seksuologiczną, którą potem można wykorzystać do decyzji, co dalej z tym robić. Pedofilia jest jedną z najbardziej bulwersujących dewiacji, traktowanej bardzo poważnie nie tylko przez profesjonalistów, ale również opinię publiczną, i dobrze, ponieważ chodzi o dobro i ochronę dzieci. Informacje poniżej podane uwzględniają zachodnie rozumienie zjawiska jednoznacznie określanego jako patologia i tak należy je rozumieć na gruncie uregulowań prawnych, psychologicznych standardów zachowania oraz wiedzy seksuologicznej.
Pedofilia jest to odchylenie seksualne polegające na skłonności do praktyk seksualnych z dziećmi. W ujęciu definicji ICD – 10 jest to utrwalona lub dominująca skłonność do aktywności seksualnej z dzieckiem lub dziećmi w wieku przed dojrzewaniem. Sprawca ma co najmniej 16 lat i jest co najmniej 5 lat starszy od dziecka lub dzieci (Pacewicz, 1992; Czernikiewicz, Pawlak-Jordan, 1998; Lew-Starowicz, 2000b). Podstawowym bodźcem pobudzającym jest ciało dziecięce, to jest ciało wykazujące cechy niedojrzałości. Istnieją także pojęcia uściślające takie jak: nimfofilia – skłonności seksualne mężczyzn do niedojrzałych dziewcząt, i partenofilia – skłonności seksualne do dziewicy.
Niektórzy pedofile preferują kontakty seksualne z dziewczynkami, inni z chłopcami, a jeszcze inni zainteresowani są kontaktem z dzieckiem, bez względu na jego płeć. Zakres kontaktów może mieścić się skali od jednego, incydentalnego aktu, do trwałego, permanentnego wzorca zachowań.
Ze względu na sposób nawiązywania interakcji seksualnej z dzieckiem można wyróżnić wśród pedofilów preferencyjnych typ uwodzący, introwertywny i sadystyczny (Glaser, Frosh, 1995; Czernikiewicz, Pawlak-Jordan, 1998). Osoba z grupy pedofilów uwodzących, nawiązuje kontakt emocjonalny z dzieckiem poprzez atencję, adorowanie, obdarowywanie prezentami. Osobnik taki posiada umiejętność identyfikowania się z dzieckiem, jego potrzebami, potrafi rozmawiać i słuchać je. pedofile tego typu najczęściej „wyławiają z tłumu” dzieci zaniedbane emocjonalnie i fizycznie, co ułatwia im nawiązanie i podtrzymanie znajomości z dzieckiem. W tej grupie znajdują się też najczęściej pedofile, będący jednocześnie kimś bliskim i nierzadko spokrewnionym z dzieckiem. Typ introwertywny to osoba nie posiadająca rozwiniętych prawidłowo umiejętności komunikacyjnych, co powoduje, iż jest zamknięta i wycofana. Dlatego kontakt seksualny ma charakter krótkich spotkań, najczęściej z dziećmi obcymi i przybiera postać obnażania się przed dzieckiem. W tej grupie jest duża liczba pedofilii, którzy żenią się z kobietami mającymi już dzieci, co pozwala im bez wysiłku mieć możliwość kontaktu z dzieckiem. Typ sadystyczny to pedofile, którzy uzyskują satysfakcję seksualną poprzez zadawanie dziecku bólu i cierpienia. Często towarzyszy temu zwabienie i użycie przemocy fizycznej, do pozbawienia życia dziecka włącznie (Margolis, 1998).
Czyny pedofilijne preferencyjne należy odróżnić od czynów pedofilijnych zastępczych. Te pierwsze związane są z dewiacją seksualną, gdzie aktywność z dzieckiem jest najbardziej pożądaną formą zachowania seksualnego i jedyną lub główną metodą osiągania podniecenia i rozkoszy seksualnej. Natomiast w przypadku czynów pedofilijnych zastępczych ma się do czynienia z sytuacją, kiedy dziecko nie jest preferowanym obiektem seksualnym, jednak z różnych przyczyn dochodzi do kontaktu cielesnego. Osobników dorosłych dopuszczających się zastępczych kontaktów seksualnych z dzieckiem można zaklasyfikować do jednego z pięciu typów: nieprzystosowanego, zahamowanego, regresyjno-frustracyjnego, moralnie nieodróżniającego i seksualnie nieodróżniającego.
Typ nieprzystosowany obejmuje osoby z rozpoznaniem określonych jednostek chorobowych. Są to: psychozy, zaburzenia osobowości, upośledzenie umysłowe, otępienie starcze i zmiany organiczne ośrodkowego układu nerwowego. Osoby te wybierają dziecko jako partnera seksualnego z powodu braku pewności wobec dorosłych i braku umiejętności społecznych związanych z upośledzeniem czynności psychicznych. Dziecko w takich przypadkach jest po prostu obiektem łatwiejszym, mniej wymagającym oraz mniej zagrażającym. Obserwacje pokazują, iż w tej grupie sprawców kontaktom seksualnym towarzyszą często wybuchy złości i agresji włącznie z użyciem przemocy fizycznej.
Typ zahamowany. Mianem tym określa się osoby z niską samooceną, nie posiadających odpowiednich umiejętności interpersonalnych i nie potrafiących dawać sobie rady w życiu. Przeważnie mają trudności z nawiązaniem relacji erotycznych. Kontakt z dzieckiem jest substytutem kontaktu z osobą dorosłą i stanowi formę zastępczą zaspokojenia seksualnego. Wybór dziecka jako partnera aktywności seksualnej, stanowi jego dostępność i mniejszy poziom złożoności komunikacji.
Typ regresyjno – frustracyjny. Osoby z tej grupy inicjują kontakty seksualne z dzieckiem w wyniku frustracji potrzeby seksualnej, na którą reagują mechanizmem obronnym w postaci regresji. Reakcje regresywne są wyzwalane w sytuacji zmniejszenia kontroli nad swoim zachowaniem, najczęściej w wyniku spożycia alkoholu. Poza sferą seksualną osoby radzą sobie ogólnie prawidłowo w życiu, bez przeszkód nawiązując kontakty społeczne. Obszar seksualny jest jednak źródłem często przeżywanych frustracji, których tło przyczynowe często jest złożone i wielorakie. Może to być długo trwający konflikt małżeński, przezywane lęki, przewlekłe choroby będące źródłem stresu, i tak dalej. Przeżywane napięcia utrudniają prawidłowe realizowanie swojej potrzeby seksualnej, co w dłuższym okresie czasu doprowadza do silnej frustracji seksualnej. Jeżeli frustracja potrzeby zostanie połączona z napięciami i stresami, to ucieczką i chwilowym rozładowaniem staje się kontakt seksualny z dzieckiem, którego wybór na obiekt seksualny związany jest z reakcjami regresywnymi. Osoby z tej grupy nie stosują przemocy fizycznej.
Typ moralnie nieodróżniający. Osobnicy tego typu wykorzystywanie dzieci traktują jako element ogólnego schematu działania polegający na wykorzystywaniu i instrumentalnym traktowaniu całego otoczenia społecznego. Osoby z tej grupy mają często podwyższony wskaźnik psychopatii, który wywołuje określony wzorzec zachowania, który przejawia się manipulowaniem i podporządkowywaniem sobie osób z otoczenia. Dziecko w tej sytuacji staje się ofiarą wykorzystania ze względu na swoją uległość i zależność, a sprawca powiela ogólny schemat działania. Osoby z tej grupy zazwyczaj stosują manipulację oraz przemoc fizyczną.
Typ seksualnie nieodróżniający. Osoby z tej grupy dobrze kontrolują swoje zachowania, z wyjątkiem sfery seksualnej. Cechuje ich wieczne eksperymentowanie w obszarze seksu i ciągłe wprowadzanie nowości. Często są to zachowania promiskuitywne, stąd dziecko staje się obiektem zainteresowania jako nowy bodziec, kolejne doświadczenie seksualne. Głównym motywem zachowania takiego jest fakt, iż dziecko jako nowy obiekt seksualny staje się przez to atrakcyjne i godne pożądania. Osoby z tej grupy mają tendencję do angażowania w aktywność seksualną swoje własne dzieci.
Dariusz Skowroński © wszelkie prawa zastrzeżone
Zgodnie z prawami własności intelektualnej autor udziela zgody na cytowanie zgodnie ze standardami American Psychological Association (APA style) w celach edukacyjnych pod warunkiem pełnej adnotacji o źródle. Natomiast kopiowanie wypowiedzi, w tym przesyłanie całości lub jej fragmentów dalej i rozpowszechnianie w formie papierowej lub elektronicznej, bez wcześniejszej zgody autora zabronione.