Kliniczne wyznaczniki normy seksualnej.
Stworzenie normy seksualnej na użytek kliniczny związane jest z celem, aby móc określić, jakie zachowania znajdują się wewnątrz niej, i co za tym idzie, nie wymagają interwencji, a jakie praktyki przekraczają granice normy, co wiąże się z koniecznością interwencji terapeutycznej (Imieliński, 1985, 1990). Kliniczne rozumienie normy seksualnej związane jest z szerokim wachlarzem zachowań, które można klasyfikować do trzech kategorii:
– normy optymalnej,
– normy akceptowanej,
– normy tolerowanej (Imieliński, 1982; 1985, 1990).
Norma optymalna obejmuje te zachowania seksualne, które są najbardziej pożądane z punktu widzenia indywidualnego i społecznego. Są to wszelkie zachowania seksualne pożądane z punktu widzenia określonego systemu wartości, godne propagowania w postaci modelu wychowawczego. Norma akceptowana obejmuje zachowania, które nie znajdują się w granicach normy optymalnej, ale nie ograniczają rozwoju psychicznego oraz nie zmniejszają szansy nawiązania głębokiej więzi interpersonalnej. Do normy tolerowanej zaliczane są zachowania, które ograniczają możliwość nawiązania więzi psychicznej oraz zmniejszają szansę znalezienia partnera. Konkretne zachowania seksualne, w celu zaliczenia go do normy tolerowanej, musi być rozpatrzone z punktu widzenia trzech kryteriów:
– kontekstu osobowościowego,
– kontekstu partnerskiego,
– kontekstu sytuacyjnego.
W kontekście osobowościowym zachowanie seksualne analizuje się pod kątem całokształtu aktywności jednostki, na ile dana aktywność seksualna nie ogranicza innych form zachowań. Kontekst partnerski bierze pod uwagę aspekt doboru interpersonalnego, który, chociaż znacznie utrudniony, nie wyklucza szansy harmonijnego przebiegu życia seksualnego w układzie partnerskim. Kontekst sytuacyjny uwypukla dodatkowe elementy życia jednostki, jej aktualną sytuację, możliwości i potencjalne warianty zachowań. Dopiero całościowa ocena danej aktywności seksualnej, przy uwzględnieniu trzech kontekstów, pozwala ją zaliczyć do normy tolerowanej, lub wykluczyć, oceniając jako zachowanie patologiczne (Imieliński, 1985, 1990).
Dr Dariusz Skowroński © wszelkie prawa zastrzeżone
Zgodnie z prawami własności intelektualnej autor udziela zgody na cytowanie pod warunkiem pełnej adnotacji o źródle.