Transwestytyzm jest odchyleniem seksualnym polegającym na osiąganiu rozkoszy poprzez przebieranie się w odzież osób płci przeciwnej. W transwestytyzmie nałożenie ubioru płci odmiennej nie musi wiązać się ze stanem ciągłego podniecenia seksualnego, jednakże jest ono źródłem satysfakcji przeżywanej przez transwestytę, dla którego jest to główny motyw przebierania się. Transwestytyzm może być permanentny, gdy osoba charakteryzuje się stałą potrzebą identyfikacji w ubiorze z płcią przeciwną, oraz częściowy, gdy potrzeba pojawia się tylko okazyjnie. Czasami pojęciem transwestytyzmu częściowego określa się przypadek, kiedy osoba zakłada tylko spodnią garderobę przeciwnej płci, co pozwala na uniknięcie konfliktów z otoczeniem społecznym. W postaci łagodnej odchylenie to ogranicza się do pragnienia przebierania się. Transwestyci tego typu potrafią kontrolować swoje zachowanie w celu uniknięcia krytyki. Albo przebierają się jedynie w sytuacjach sprzyjających (na przykład w domu), albo noszą tylko bieliznę odpowiednią do ich preferencji, z zewnątrz prezentując standardowy strój odpowiadający swojej płci i roli społecznej. W aktywnej formie transwestytyzmu poza silną potrzebą przebierania się, osoba dąży do zaakceptowania jej przez społeczeństwo w nowej roli. Należy jednak odróżnić takich transwestytów od transseksualistów, ponieważ tych drugich charakteryzuje przede wszystkim niezgodność między płcią psychiczną a biologiczną. Jest to szerszy zespół, którego tylko część objawów może polegać na upodabnianiu się do płci przeciwnej (aczkolwiek zgodnej z płcią psychiczną). Transwestytów, bez względu na siłę potrzeby przebierania się, cechuje prawidłowe poczucie własnej płci, której nie pragną zmieniać operacyjnie (odwrotnie jak w przypadku transseksualizmu).
K. Imieliński (Imieliński, 1990; Imieliński, Dulko, Filar, 1997) podaje podział kliniczny transwestytyzmu, wyróżniając kilka postaci klinicznych.
1. Transwestytyzm heteroseksualny. Jest to najczęściej występująca postać odchylenia. Osoby wiodą życie seksualne polegające na odbywaniu stosunków heteroseksualnych, jednak w ich trakcie przebierają się i zachowują się w sposób pasywny, „poddający się”.
2. Transwestytyzm homoseksualny. Około 35% transwestytów mężczyzn i zdecydowana większość kobiet transwestytek przypisywana jest do tej grupy. Najczęściej jest manifestacją homoseksualizmu. Stopień nasilenia homoseksualizmu w grupie transwestytów jest bardzo różny, od homoseksualistów wyłącznych (stopień 6 w skali A. Kinseya), do osób o bardzo słabo nasilonej orientacji homoseksualnej (stopień 1 w skali A. Kinseya).
3. Transwestytyzm biseksualny. Do tej grupy należy około 15% transwestytów. Mogą podejmować zarówno kontakty heteroseksualne, jak i homoseksualne. Charakterystyczna jest zmienność w czasie pierwiastka homo- i heteroseksualnego. Zależy to od między innymi osobowości transwestyty, i cech partnera, z którym podejmują kontakty seksualne.
4. Transwestytyzm aseksualny. Transwestyci tej grupy przebieranie się traktują jako ważne „samo w sobie”. Może być źródłem rozkoszy seksualnej i zastępować jakiekolwiek zachowania seksualne. Transwestyci osiągają zaspokojenie seksualne przez sam fakt upodobnienia się do osoby płci odmiennej.
5. Transwestytyzm automonoseksualny. Upodobnione do płci przeciwnej własne ciało staje się źródłem podniecenia, kiedy jest oglądane w odbiciu lustrzanym. Jest to sytuacja, kiedy człowiek jest jednocześnie przedmiotem i podmiotem własnych przeżyć seksualnych. Często zachowanie takie łączy się z uprawianiem masturbacji w trakcie przebierania się i oglądania siebie w lustrze. Nacisk w przeżyciach jest tu położony na niejako oszukanie samego siebie poprzez możliwe najpełniejsze upodobnienie własnego ciała do przedstawiciela płci przeciwnej. Daje to wrażenie kontaktu z kimś drugim, z płcią przeciwną, z innym partnerem seksualnym. Jest to element różnicujący z transwestytyzmem narcystycznym, gdzie mimo przebrania, własne ciało jest nadal elementem głównym generującym napięcie seksualne.
6. Transwestytyzm narcystyczny. Polega na doznawaniu podniecenia seksualnego i osiągnięciu zaspokojenia w trakcie kontaktu z odbiciem lustrzanym, które jest jedynie ozdobione strojem płci przeciwnej. Akcent w tym przypadku położony jest na umiłowanie własnego ciała, którego widok jest pierwszorzędnym bodźcem seksualnym. Strój pełni tu jedynie drugorzędną rolę. I jedynie ten właśnie akcent odróżnia transwestytę narcystycznego od automonoseksualnego.
7. Transwestytyzm fetyszystyczny. W tym przypadku całość ubioru pełni rolę fetysza. Różnica między fetyszystą a transwestytą polega na tym, że ten pierwszy doznaje podniecenia na widok stroju, a ten drugi uzyskuje pobudzenie jedynie w momencie ubierania się i noszenia odzieży płci przeciwnej.
8. Transwestytyzm ekshibicjonistyczny. Polega na doznawaniu podniecenia i satysfakcji seksualnej w sytuacji, kiedy jest widziany w przebraniu przez inne osoby. Element pokazania się innym ludziom w stroju jest niezbędny do wywołania przeżyć seksualnych, natomiast ich reakcja jest sprawą drugorzędną.
9. Transwestytyzm masochistyczny. Jest to taka postać, kiedy osoba pokazująca się w przebraniu innym ludziom, doznaje upokarzania i innych form zachowań nieprzychylnych, co staje się źródłem podniecenia. W tym przypadku skłonności masochistyczne są pierwotne, a przebranie się i pokazanie siebie innym ma jedynie prowokować odrzucenie ze strony otoczenia.
10. Transwestytyzm infantoseksualny. Polega na przebieraniu się w odzież dziecięcą, co staje się źródłem podniecenia seksualnego. Często łączy się u transwestyty z agerazją – młodocianym wyglądem i zachowaniem infantylnym. Jest to postać transwestytyzmu skojarzonego z cechami pedofilijnymi i fetyszystycznymi (odzież dziecięca jako fetysz).
Można jeszcze wyróżnić pośród odmian transwestytyzmu ciswestytyzm. Polega on na nakładaniu ubioru własnej płci, lecz odpowiedniej dla osoby w innym wieku lub innej warstwy społecznej, co staje się źródłem rozkoszy seksualnej. Do ciswestytyzmu zaliczyć także można wyżej scharakteryzowany transwestytyzm infantoseksualny.
Omawiając postacie transwestytyzmu można jeszcze wspomnieć o szczególnej postaci – homeowestyzmie. Homeowestyzm jest taką odmianą transwestytyzmu skojarzonego z fetyszyzmem, kiedy rozkosz seksualna związana jest z przebieraniem się w odzież tej samej płci, ale należącej do innej osoby.
Dariusz Piotr Skowroński © wszelkie prawa zastrzeżone
Zgodnie z prawami własności intelektualnej autor udziela zgody na cytowanie zgodnie ze standardami American Psychological Association (APA style) w celach edukacyjnych pod warunkiem pełnej adnotacji o źródle. Natomiast kopiowanie wypowiedzi, w tym przesyłanie całości lub jej fragmentów dalej i rozpowszechnianie w formie papierowej lub elektronicznej, bez wcześniejszej zgody autora zabronione.